Reykingar og fyrirmyndir

Flestir unglingar halda að þeir séu ódauðlegir og lifa sínu lífi eins og ekkert geti nokkurn tíma komið fyrir þá og byrja jafnvel að reykja þrátt fyrir að hafa margoft heyrt staðreyndir og reynslusögur um skaðsemi reykinga.
Fæstir ætla að verða reykingarmenn og flestir sem byrja að fikta við að reykja halda að þeir geti haft stjórn á reykingunum.  Þeir komast fljótt að því að svo er ekki.
Þeir sem byrja ungir að reykja eru líklegri til að reykja meira á fullorðinsárum en þeir sem byrja seinna.

Reykingar geta valdið getuleysi hjá mönnum á besta aldri.  Við reykingar minnkar blóðflæði um líkamann og þar af leiðandi einnig í getnaðarliminn. 
Íþróttamenn sem vilja ná árangri reykja venjulega ekki.  Þeir sem reykja ná yfirleitt ekki sama árangri (ekki halda að þú sért undantekning frá reglunni!)

Á heimilum sem báðir foreldrar reykja anda börn að sér tóbaksreyk sem jafngildir því að þau reyki allt að 150 sígarettum á ári.
Börn reykingarmæðra eru yfirleitt smávaxnari við fæðingu og í meiri hættu að fæðast fyrir tímann en önnur börn.  Vöggudauði er að minnsta kosti tvisvar sinnum algengari meðal þeirra sem búa hjá foreldrum sem reykja en barna foreldra sem ekki reykja.

Fáir geta hætt að reykja án þess að finna til óþæginda.  Fyrir flesta er það mjög erfitt og kostar svita og tár.  Góður undirbúningur eykur líkurnar á að þú standist erfiðleikana.  Einna mikilvægast er að gera sér góða grein fyrir því hvers vegna þú ætlar að hætta, svo góða að það komi ósjálfrátt upp í hugann þegar freistingin er að verða þér um megn.

  

18 ára strákur segir frá:  

,,Ef manni finnst töff að reykja, töff að
Nota dóp, töff að lemja fólk, töff að leggja í einelti,
 þá er eitthvað að hjá manni sjálfum.
 Mér fannst þetta töff og mínum vinahópi.
 Við erum allir á leið í fangelsi, í felum eða
 með handrukkara á eftir okkur í dag.” 

 

Reyklaus fyrirmynd

Reynslan sýnir að takist að halda börnum og unglingum frá tóbaksnotkun minnka líkurnar á því til muna að þau byrji að reykja síðar á ævinni.  Því fyrr sem unglingar byrja að reykja þeim mun meira verður líkamlegt tjón þeirra.  Rannsóknir meðal þeirra reykingarmanna sem greinast hafa með lungnakrabbamein sýna að skemmdir í erfðarefni lungnafruma eru mun meiri hjá þeim sem byrjuðu ungir að reykja.  Forvarnir í grunnskólum hafa skilað miklum árangri kannanir sem gerðar hafa verið sýna að árið 2000 reyktu undir 25% fullorðinna íslendinga daglega ( 18-69 ára ) og aldrei hafa færri unglingar reykt hér á landi en það ár.

 

Foreldrar / forráðamenn.

Mikilvægt er að foreldrar og forráðamenn átti sig á því að þeir eru börnum sínum fyrirmynd og geta lagt þeim lið á margan hátt.  Rannsóknir sýna að reykingar og viðhorf nánustu fjölskyldumeðlima hafa áhrif á unglinginn.  En þó að foreldri reyki er ekki þar með sagt að barnið byrji að reykja.  Sýnt hefur verið fram á sterkt samband milli uppeldisaðferða og reykinga.  Foreldrar sem halda aga en útskýra málin um leið fyrir börnunum sínum eru yfirleitt í nánara sambandi við unglinginn en þeir sem beita öðrum uppeldisaðferðum.  Því meiri tíma sem barn ver með foreldrum sínum og í íþrótta- eða tómstundastarf því minni líkur eru á því að það verði fíkni – eða ávanaefnum að bráð.

 

Hér og nú

Nútíðin skiptir unglinga mestu máli.  Framtíðin er ekki á dagskrá ennþá að minnsta kosti.  Þess vegna er mikilvægt að ræða við unglinginn um afleiðingar tóbaksneyslu hér og nú.  Foreldrar geta stutt unglinginn sinn með því að kynna sér það forvarnarefni sem í boði er um reykingar.  Ef unglingurinn er byrjaður að fikta er hægt að ræða við hann og jafnvel koma í viðtal við sérfræðinga.  Um 83% þeirra unglinga sem reykja vilja hætta því og 89% þykir reykingar sóðalegur ávani.  Flestir unglingar gera sér grein fyrir því að það getur verið mjög erfitt að hætta að reykja.  Það skiptir máli að foreldrar og forráðamenn sýni börnum og unglingum stuðning með því að hjálpa þeim að velja reyklaust líf sem vitaskuld er ekki fórn heldur frelsi.