Agi er ekki kúgun.

Agi er ekki kúgun

 Agi er nauðsynlegur fylgifiskur uppeldis og honum má ekki rugla saman við kúgun.  Agi er einfaldlega að hafa ramma í kringum hegðun.  Þeir, sem á annað borð hafa trú á aga, detta stundum í þá gryfju að hafa reglur um allt, stórt og smátt.  Fáar, einfaldar og skýrar reglur um nokkur grundvallaratriði er vænlegri til árangurs.  Það er líka mikilvægt að það sé á hreinu að foreldrarnir ráða.  Þeir taka ákvörðunina, en þeir vilja að sjálfsögðu taka tillit til óska unglingsins og annarra á heimilinu.  Þetta þýðir ekki að sest sé að sáttarborði, þar sem gerðar eru málamiðlanir um alla hluti.  

Foreldrarnir eiga að ráða.  Þeir verða líka að taka afstöðu til mikilvægra mála, eins og áfengisneyslu og gefa unglingnum skýr skilaboð um hvenær þeir geti í fyrsta lagi sætt sig við að hann fari að fikta við áfengi.  Þá þarf líka að taka afstöðu til þess fyrirfram, hvernig á að bregðast við unglingurinn kemur drukkinn heim.  Þannig eru meiri líkur til að viðbrögðin verði skynsamleg og yfirveguð. Foreldrar slaka oft á reglunum, um leið og unglingurinn brýtur þær í fyrsta sinn.  Þeir virðast þá hugsa um sem svo, að það sé fínt að hafa reglur, en það sé ekkert vit í að halda fast í þær, ef unglingurinn sinnir þeim ekki. 

Ef unglingurinn á til dæmis að koma heim á miðnætti, en fer að koma rúmlega tólf eða hálfeitt, þá ákveða foreldrar kannski að hann eigi alltaf að vera komin heim fyrir hálf eitt.  Svo færir unglingurinn sig upp á skaftið og fer að koma heim klukkan eitt og þá er útivistartímanum enn breytt og svo koll af kolli.  Nær væri að reyna að fá unglinginn til að virða rammann, sem settur er, í stað þess að breyta honum sífellt.  Unglingar láta sífellt reyna á hvar mörkin liggja, en þá má ekki sífellt færa þau mörk til.  Foreldrarnir verða að setja reglur, sem þeir hafa trús á og halda fast við þær, jafnvel þótt unglingurinn sé í uppreisn gegn þeim og brjóti þær sífellt. 

Sumir foreldrar taka fangelsismálakerfið sér til fyrirmyndar og útdeila straffi, ef brotið er gegn reglunum.  Komi unglingurinn hálftíma of seint heim verður hann í straffi til dæmis tvö kvöld.  Hins vegar er árangursríkara að gefa unglingnum kost á að endurvinna traustið, sem til hans var borið.  Það þarf að ræða við hann, til hvaða ráða sé hægt að grípa í sameiningu, svo foreldrarnir geti treyst honum á ný.  Slíkar umræður, þar sem rætt er um vandann sem sameiginlegan, eru mun uppbyggilegri en einhliða tilkynningar um refsingar fyrir brot. 

Unglingar þurfa að fá að bera ábyrgð á vissum sviðum, ekki þar sem mistök verða ekki aftur tekin, eins og þegar þau byrja allt of ung að nota áfengi eða skammta sér sinn eigin útivistartíma, heldur á sviðum sem skipta unglinginn miklu máli og þar sem mistökin eru til að læra af þeim.  Þetta á við um vasapeninga, fatakaup, hreinlæti í eigin herbergi og að vakna sjálfur á morgnana, svo nokkuð sé nefnt.  Þegar unglingurinn sýnir ábyrga hegðun á hann rétt á að foreldarnir komi fram við hann sem jafningja. 

 Ekki sem fullorðinn einstakling með sömu réttindi og skyldur og foreldrarnir, heldur sem jafningja, sem hlustað er á, tekið tillit til og sem tekur tillit til foreldranna, sem foreldrarnir treysta og virða.  Ef unglingurinn er óábyrgur er ekki hægt að treysta honum.  Þá taka foreldrarnir af honum ábyrgðina og réttindin sem henni fylgja, tímabundið, en eru jafnframt tilbúnir til að hjálpa honum að endurvinna traustið.                                      

Athugasemdir

[Guðrún Emilía Guðnadóttir, 30.11.2010 kl. 08:58]

Vel mælt og ég er svo sammála þér Elvar minn.

Kveðjur frá Húsavík