áfengi og Jólin

Litli vísirinn á klukkunni gömlu og slitnu benti niður á við, til merkis um að nú væri aðfangadagskvöld loksins komið. Móðirin var þá fyrir nokkru búin að undirbúa hlutina alla, eins og frekast var unnt, og klæða börnin sín í hátíðarfötin, þó engin dýrindisklæði, heldur bara örlítið skárri larfa en alla jafna. Þetta var nefnilega stórt heimili og fátækt, og sjálf átti hún engan kjól til að vera í á þessari mestu gleðihátíð kristindómsins. Faðirinn hafði náð sér í brennivín daginn áður, á Þorláksmessu, og mikið af því, og drukkið sleitulaust og af áfergju.

Hafði vafalítið fóðrað það á einhvern dúnmjúkan og fagran hátt gagnvart samviskunni, að hann ætti þetta skilið eftir allt erfiðið undanfarið, að fá nú loksins að slappa ærlega af, eða eitthvað í þeim dúr. Vælið í kerlingunni hafði ekkert verið annað en pirrandi röfl; hún skildi þetta ekki, fattaði ekki hvernig karlmenn voru gerðir. Hún um það. Að morgni aðfangadags var byrjað á ný, en upp úr hádegi gat hann ekki meira í bili, og ákvað því að halla sér. Móðirin og börnin læddust næstu klukkustundir um gólfin eins hljóðlega og unnt var, líkt og framliðnar sálir, til að raska nú ekki svefnró heimilisföðurins, og innst inni bjó sú von í hjörtum þeirra, dauf samt, að hann mætti ná að sofa þannig fram á jóladag.

Enda vissu þau, að eini möguleikinn á friðsælu og gleðilegu kvöldi væri fólginn í einhverju slíku. Þetta var ekkert nýtt. Svona hafði formið verið alla tíð, en óvenju slæmt var ástandið þetta árið. Þeim varð ekki að ósk sinni. Upp úr klukkan sex vaknaði hann, leit ringlaður og hissa á uppábúna fjölskylduna og sagði: "Hvað í andskotanum stendur eiginlega til á þessu heimili?" Hann mundi ekki hvaða dagur var. Þessi saga er ekki uppspuni, þótt ótrúlegt sé. Mér var sögð hún fyrir nokkrum árum, en hún gerðist fyrir löngu. Og ég veit, að hún er ekkert einsdæmi. Um allt land og víða jörð gerist eitthvað svipað á hverjum einustu jólum.

Ekkert foreldri hefur leyfi til að hafa gleði jólanna af barni sínu og því munu ýmis samtök minna á í dag hversu mikilvægt það er fyrir börn að foreldrar þeirri neyti ekki áfengis á jólunum. Í þessu tilliti eru forvarnir afar mikilvægar og má aldrei slaka á í þeim málum. Hins vegar er ég þeirrar skoðunar að fyrirmyndir skipti mestu máli. Fyrirmyndir barna eru eðlilega foreldrarnir og því er heimilisuppeldið öðru fremur lykill að farsæld uppvaxandi kynslóðar. Oft er sagt að fjölskyldan sé hornsteinn samfélagsins, það er mikið rétt. Því er hlutverk okkar allra að treysta þennan hornstein með öllum tiltækum ráðum.

Jólamánuðurinn reynir mikið á fjölskyldur og alla einstaklinga. Hraðinn verður mikill í samfélaginu næstu vikur, kröfur miklar og væntingar fram úr öllu hófi. Allt aukaáreiti eins og ofdrykkja og vandræði henni tengd verður enn erfiðara um jól en á öðrum tímum. Tökum höndum saman, stöldrum við og tryggjum öllum möguleika á að njóta jólanna þar sem ríkir öryggi og kærleikur. Ef þú, faðir eða móðir, sem lest þessi orð mín og ert að hugsa um að gera eitthvað svipað og húsbóndinn sem ég nefndi í upphafi, þá bið ég þig um að staldra við og líta rétt augnablik í innstu fylgsni huga þíns.

Eitthvað hlýtur að vera úr lagi þar, eða hvað?

Og ef svo er, væri þér ekki best að leita eftir aðstoð færra manna og kvenna, til að finna bót á þessu, áður en glæpurinn er framinn?

Að fá hjálp við að sjá, að það er fátt, ef þá nokkuð, ónáttúrulegra til en að nauðga með drykkju og yfirgangi sálum kærustu ástvina þinna á helgasta tíma ársins, sem einnig og fyrst og síðast er og á að vera mesta gleðistund í lífi allra barna ár hvert?

Slík ör eru lengi að hverfa, og sum ná því aldrei. Ef einhver manndómur lifir ennþá í þér, ef vínandinn er ekki nú þegar búinn að drekkja öllu siðferðisþreki þínu, verðurðu að grípa í taumana. Þetta er dauðans alvara.

Fyrsta skrefið gæti verið að sleppa drykkju um þessi jól, og annað það að spenna greipar og biðja meistarann um fyrirgefningu og hjálp, Guðs son í jötunni, því maðurinn er stærstur þegar hann krýpur í einlægri bæn við fótskör hans. "Komið til mín, öll þið sem erfiðið og þunga eruð hlaðin, og ég mun veita ykkur hvíld," segir hann, og er þekktur fyrir að ganga aldrei á bak orða sinna.

Takirðu boði hans, muntu finna kraft, sem nægir til að halda áfram á brautinni, í átt til eðlilegs lífs. Megi hann ná um þig á komandi dögum, ljúka upp augum þínum og hreinsa ærlega til.

Það yrði besta jólagjöf þín til ástvinanna frá upphafi. Og Jesúbarnsins.

Ekki spurning.

Við bættum fyrir brot okkar milliliðalaust, þar sem því var við komið, svo fremi það særði engan.

9. sporið: Við bættum fyrir brot okkar milliliðalaust, þar sem því var við komið, svo fremi það særði engan.  

* Í mjög langan tíma komst ég upp með að vinna ekki í þessu spori því það myndi skaða mig –það myndi særa sjálfstraust mitt að biðjast fyrirgefningar og bæta fyrir brotin, svo að ég sleppti því. En að lokum varð ég heiðarleg. Nú veit ég að ef ég bæti fyrir brotin gagnvart einhverjum mun hinn sami sennilega hafa meira álit á mér og mér mun líða miklu betur í samskiptum við hann.  

* Oft og mörgum sinnum hef ég freistast til að forðast þau vandræði sem fylgja því að biðjast fyrirgefningar milliliðalaust og því valið að bæta fyrir brotið á óbeinan hátt. Ég verð að vera viss um tilgang minn áður en ég ákveð hvernig ég ætla að bæta fyrir brot mitt. Ég spyr mig hvort ég forðist að biðjast fyrirgefningar af því að það sé betra fyrir mig eða af því að það sé í raun og veru betra fyrir hinn aðilann að ég geri það á einhvern annan hátt.

Agi er ekki kúgun.

Agi er ekki kúgun

 Agi er nauðsynlegur fylgifiskur uppeldis og honum má ekki rugla saman við kúgun.  Agi er einfaldlega að hafa ramma í kringum hegðun.  Þeir, sem á annað borð hafa trú á aga, detta stundum í þá gryfju að hafa reglur um allt, stórt og smátt.  Fáar, einfaldar og skýrar reglur um nokkur grundvallaratriði er vænlegri til árangurs.  Það er líka mikilvægt að það sé á hreinu að foreldrarnir ráða.  Þeir taka ákvörðunina, en þeir vilja að sjálfsögðu taka tillit til óska unglingsins og annarra á heimilinu.  Þetta þýðir ekki að sest sé að sáttarborði, þar sem gerðar eru málamiðlanir um alla hluti.  

Foreldrarnir eiga að ráða.  Þeir verða líka að taka afstöðu til mikilvægra mála, eins og áfengisneyslu og gefa unglingnum skýr skilaboð um hvenær þeir geti í fyrsta lagi sætt sig við að hann fari að fikta við áfengi.  Þá þarf líka að taka afstöðu til þess fyrirfram, hvernig á að bregðast við unglingurinn kemur drukkinn heim.  Þannig eru meiri líkur til að viðbrögðin verði skynsamleg og yfirveguð. Foreldrar slaka oft á reglunum, um leið og unglingurinn brýtur þær í fyrsta sinn.  Þeir virðast þá hugsa um sem svo, að það sé fínt að hafa reglur, en það sé ekkert vit í að halda fast í þær, ef unglingurinn sinnir þeim ekki. 

Ef unglingurinn á til dæmis að koma heim á miðnætti, en fer að koma rúmlega tólf eða hálfeitt, þá ákveða foreldrar kannski að hann eigi alltaf að vera komin heim fyrir hálf eitt.  Svo færir unglingurinn sig upp á skaftið og fer að koma heim klukkan eitt og þá er útivistartímanum enn breytt og svo koll af kolli.  Nær væri að reyna að fá unglinginn til að virða rammann, sem settur er, í stað þess að breyta honum sífellt.  Unglingar láta sífellt reyna á hvar mörkin liggja, en þá má ekki sífellt færa þau mörk til.  Foreldrarnir verða að setja reglur, sem þeir hafa trús á og halda fast við þær, jafnvel þótt unglingurinn sé í uppreisn gegn þeim og brjóti þær sífellt. 

Sumir foreldrar taka fangelsismálakerfið sér til fyrirmyndar og útdeila straffi, ef brotið er gegn reglunum.  Komi unglingurinn hálftíma of seint heim verður hann í straffi til dæmis tvö kvöld.  Hins vegar er árangursríkara að gefa unglingnum kost á að endurvinna traustið, sem til hans var borið.  Það þarf að ræða við hann, til hvaða ráða sé hægt að grípa í sameiningu, svo foreldrarnir geti treyst honum á ný.  Slíkar umræður, þar sem rætt er um vandann sem sameiginlegan, eru mun uppbyggilegri en einhliða tilkynningar um refsingar fyrir brot. 

Unglingar þurfa að fá að bera ábyrgð á vissum sviðum, ekki þar sem mistök verða ekki aftur tekin, eins og þegar þau byrja allt of ung að nota áfengi eða skammta sér sinn eigin útivistartíma, heldur á sviðum sem skipta unglinginn miklu máli og þar sem mistökin eru til að læra af þeim.  Þetta á við um vasapeninga, fatakaup, hreinlæti í eigin herbergi og að vakna sjálfur á morgnana, svo nokkuð sé nefnt.  Þegar unglingurinn sýnir ábyrga hegðun á hann rétt á að foreldarnir komi fram við hann sem jafningja. 

 Ekki sem fullorðinn einstakling með sömu réttindi og skyldur og foreldrarnir, heldur sem jafningja, sem hlustað er á, tekið tillit til og sem tekur tillit til foreldranna, sem foreldrarnir treysta og virða.  Ef unglingurinn er óábyrgur er ekki hægt að treysta honum.  Þá taka foreldrarnir af honum ábyrgðina og réttindin sem henni fylgja, tímabundið, en eru jafnframt tilbúnir til að hjálpa honum að endurvinna traustið.                                      

8. sporið: Við gerðum lista yfir alla þá sem við höfðum skaðað og urðum fús til að bæta fyrir brot okkar.

8. sporið: Við gerðum lista yfir alla þá sem við höfðum skaðað og urðum fús til að bæta fyrir brot okkar.  

Það er mikilvægt fyrir mig að búa til lista yfir það fólk sem ég hef sært svo að ég sjái greinilega hvaða hegðun gerði mér meira vont en gott. Ég var best í því að koma með alls konar afsakanir fyrir slæmri hegðun minni. Ég afsakaði mig með því að ég væri bara mannleg eða reyndi að skella skuldinni á aðra.  

Ég var í námi og vildi komast í dýrari skóla en fékk ekki inngöngu og það hafði slæm áhrif á sjálfsálitið. Ég fór í fýlu og taldi mér trú um að eina ástæðan væri sú að mamma og pabbi væru ekki nógu efnuð til að senda mig þangað. Ég var fjölskyldunni mjög erfið. Ef ég hefði ekki rifjað þennan atburð upp annað hvort í huganum eða með því að skrifa hann niður getur verið að ég hefði haldið áfram að trúa afsökunum mínum.

Ég særði ekki aðeins foreldra mína heldur sjálfa mig líka. Það forðar mér frá að gera sömu mistökin aftur að ég var fús til að opna hug minn og hjarta og bæta fyrir þetta brot og önnur.

7. sporið: Við báðum Guð í auðmýkt að losa okkur við brestina

7. sporið: Við báðum guð í auðmýkt að fjarlægja brestina. 

Ég trúi því að guð muni losa mig við brestina með því að gefa mér tækifæri til að vinna í sjálfri mér. Til dæmis er ég mjög skapstór, en síðan ég varð meðvituð um þennan galla þá virðist sem ég taki oftar eftir því þegar ég er að missa stjórn á skapi mínu.

Ég hef talað við fólk og lært hvernig það fer að því að stjórna sínu skapi. Ég trúi því að þessi nýja vitund um mig sjálfa sé aðferð guðs til að hjálpa mér. 

Dauðsföll tengd fíkniefnaneyslu

Dauðsföll tengd fíkniefnaneyslu

Tölvuskráning á dauðsföllum sem rannsökuð hafa verið á Rannsóknarstofu í lyfjafræði við Háskóla Íslands nær aftur til ársins 1975. á því tímabili má rekja mörg dauðsföll hér á landi til áfengisneyslu og töku róandi lyfja og svefnlyfja. Árin 1977 – 1981 kom alkóhól við sögu 50% allra dauðsfalla, eða í 54 af 107 sem rannsökuð voru á Rannsóknarstofu í lyfjafræði. Var áfengisneysla talin aðaldánarorsök í tíu tilfellum en meðverkandi dánarorsök í 44 tilfellum. Árin 1977 -1987 voru tæplega 20% allra dauðsfalla, sem rannsökuð voru, rakin til töku barbitúrsýrusambanda með eða án annarra lyfja.  

Benzódiazepínsambönd valda tæpast dauða ein sér en taka þeirra er oft meðverkandi dánarorsök. Þessi lyf komu við sögu í rúmlega 20% dauðsfalla á árunum 1977-1981. Taka diazepams og neysla áfengis veldur stundum eitrunum er geta leitt til dauða. Dauðsföll af völdum amfetamínneyslu eru almennt mjög sjaldgæf og dauðs af völdum kókaínneyslu fátíð. Dauðsföll vegna kannabisneyslu þekkjast að því er virðist ekki né heldur dauðsföll af völdum LSD.

Víða erlendis eru dauðsföll af völdum innspýtingar morfíns eða heróíns í æð vel þekkt en hafa svo vitað sé ekki orðið hér á landi.Frá því að tölvuskráning hófst árið 1975 hafa fjögur dauðsföll komið til rannsóknar á rannsóknarstofu í lyfjafræði þar sem amfetamín, kannabis eða morfín komu við sögu. Í þessum tilvikum voru ofangreind efni þó ekki talin eiga þátt í dauða viðkomandi. Ef litið er til áranna 1984-1993 þá létust 26 einstaklingar, 22 karlar og 4 konur, á aldrinum 26-78 ára vegna banvænna eitrana af völdum alkóhóls eingöngu.

Meðalaldur þessa fólks var 52 ár. 18 einstaklingar, 13 karlar og 5 konur, á aldrinum 28-70 ára létust út banvænum eitrunum af völdum alkóhóls og lyfja, þar sem alkóhól var talinn aðaleitrunarvaldurinn. Meðalaldur þessa fólks var 49 ár.44 ára karlmaður lést úr kókaíneitrun árið 1989 og árið 1993 lést fertugur karlmaður út metadóneitrun. Árið 1995 var eitt dauðsfall vegna metadóns og annað vegna morfíns. Enda þótt metadón teljist ekki til ólöglegra ávana og fíkniefna kemur það oft í stað heróíns eða annarra ólöglegra morfínlyfja þegar þau eru ekki fyrir hendi.

Þau dauðsföll sem hér er talað um eru vegna beinnar fíkniefnaeitrunar. Ekki er átt við dauðsföll sem rekja má til skertrar færni vegna vímuástands, svo sem slysa, eða dauðsföll vegna sjúkdóma sem eru tilkomnir vegna langvarandi neyslu þessara efna.Á eftirfarandi töflu er sundurliðun á eitrunum vegna dauðsfalla sem komu til rannsóknar hjá Rannsóknarstofu í lyfjafræði árin 1988 og 1992 til 1996. ölvun telst vera mikil ef magn etanóls er umfram 2 prómíl í blóði eða 3 prómíl í þvagi.

Etanól er talið hafa valdið banvænum eitrunum ef magn þess í blóði og þvagi er að meðaltali4 prómíl eða meira og dauðsfallið verður ekki skýrt á annan hátt.

Taflan

-árið 1988 voru 110 dauðsföll rannsökuð, þar af voru 4 vegna etanóls.
-árið 1992 voru 133 dauðsföll rannsökuð, þar af voru 4 vegna etanóls.
-árið 1993 voru 120 dauðsföll rannsökuð, þar af voru 5 vegna etanóls.
-árið 1994 voru 84 dauðsföll rannsökuð, þar af var ekkert vegna etanóls.
-árið 1995 voru 106 dauðsföll rannsökuð, þar af voru 4 vegna etanóls.
-árið 1996 voru 90 dauðsföll rannsökuð, þar af voru 2 vegna etanóls.

6. sporið: Við vorum þess albúin að láta guð fjarlægja alla okkar skapgerðarbresti.

6. sporið: Við vorum þess albúin að láta guð fjarlægja alla okkar skapgerðarbresti.   

* Ég hélt að ég væri reiðubúin  til að vinna þetta spor af því að ég var svo löt. Ég nennti ekki að losa mig sjálf við bresti mína. Ég var sátt við að láta einhvern annan gera það. Ég bjóst við að ég þyrfti bara að segja: ,,Jæja guð, nú tekur þú við“ og þá væru þeir horfnir næsta dag. En þetta var nú ekki alveg svona einfalt.  

* Önnur góð tilfinning fylgdi sjötta sporinu, þegar ég var loksins fús til að guð losaði mig við skapgerðarbresti mína. Fyrst vildi ég halda nokkrum eftir, en ég vissi að ég yrði að láta þá alla af hendi til æðri máttar.

Þegar ég gerði það létti mér stórkostlega. 

Almenningsáltið

Almenningsálitið

Reynslan hefur sýnt að fíkniefnasala verður ekki einugis stöðvuð með löggæslu eða sértækum aðgerðum stjórnvalda. Á meðan neytendur/kaupendur eru til staðar verða alltaf til seljendur, sem vilja græða án tillits til skaðsemi efnannna. Hinir svokölluðu „dílerar“, reyna sífellt að skapa sér sem besta aðstöðu til að græða á sem flestum. Í dag er nóg af glæpamönnum, sem hafa áhuga á að fjármagna fíkniefnakaup, flytja efnin inn og selja.

Þeim er nákvæmlega sama hvaða afleiðingar gerðir þeirra hafa fyrir aðra. Þeir græða á meðan aðrir blæða. Ef verulegur árangur á að nást í að draga úr möguleikum þessarra manna þarf almenna hugarfarsbreytingu og samstöðu gegn fíkniefnum og öðrum vímuefnum

• Hver og einn þarf að líta sér nær. Gott fordæmi og góðar fyrirmyndir segja meira en mörg orð.
• Allir þurfa að vera samtaka í að taka til hendinni – hver á sínu sviði.
• Virða ber störf þeirra, sem áhuga hafa á að láta þessi mál til sín taka – hvort sem um er að ræða forvarnir, viðbrögð eða meðferð.
• Nauðsynlegt er að hver og einn leiti sér réttra upplýsinga um skaðsemi fíkniefna.
• Öllum, sem vita um neyslu, innflutning, dreifingu eða sölu fíkniefna ber skylda til að tilkynna það réttum yfirvöldum.
• Það er skylda hvers og eins, sem veit um einstakling í fíkniefnavanda, að gera sitt svo koma megi honum til aðstoðar.

Hvernig þú hefur stjórn á orðum þínum og athöfnum þegar þú kemst úr jafnvægi

Hvernig þú hefur stjórn á orðum þínum og athöfnum þegar þú kemst úr jafnvægi.

                                                                                                                                                                                                   1.  1.  Rannsakaðu ástandið nákvæmlega:  athugaðu, hvort þú hefur hagað þér óskynsamlega.  viðurkenndu afglöp þín hreinskilnislega og afdráttarlaust.  segðu allan sannleikann og viðurkenndu mistök þín

2.  Beittu vísindalegri og hlutlægri afstöðu gagnvart ósæmilegum og fjandsamlegum orðrómi um þig og spurðu þig :  Er þetta sannleikur eða lygi ?  Hver hefur sagt þetta ?  Er hann ofstækisfullur eða heiðarlegur gagnrýnandi ?  Á ég að taka mark á honum ?

3.  Rannsakaðu raunsætt og vísindalega hvert  atriði sem beitt er gegn þér.  Tættu það í sundur til nákvæmrar skoðunar og prófaðu hvort það er sannleikanum samkvæmt.  Sé svo,  verðurðu að bæta ráð þitt.  Gleymdu annars öllu saman.

4.  Haltu áfram að virða fólk, jafnvel þegar það hagar sér illa gagnvart þér.

5.  Berðu enn einu sinni fram rólega og af yfirvegun spurninguna:  Hafði viðkomandi maður rétt til að koma fram eins og hann gerði ?  Sé svo, þá viðurkenndu það hreinskilnislega.

6.  Leitaðu ráða og leiðbeininga hjá vitrum vinum, og notaðu allt það skynsamlega vit og alla þá heilbrigðu skynsemi, sem þér er gefin.  Hversu erfitt sem það kann að vera, verðurðu að hugsa, nota vitsmunina og ekki tilfinningarnar.  Sérhvert  innra uppnám mun að lokum stillast, ef þú gerir það.

7.  Spurðu þig:  Líður mér vel í mínu eymdarástandi ?  Varpaðu síðan af þér allri sjálfsmeðaumkun.

8.  Reyndu að láta þér ver vel til allra, sem við málið eru viðriðnir og biddu fyrir þeim – hversu erfitt sem þér kann að finnast það.  Að elska felur ekki í sér neina væmni,  heldur öllu fremur skynsamlega virðingu fyrir öðrum mönnum.

5. sporið : Við viðurkenndum afdráttarlaust fyrir guði, sjálfum okkur og öðrum einstaklingi yfirsjónir okkar.

5. sporið: Við viðurkenndum afdráttarlaust fyrir guði, sjálfum okkur og öðrum einstaklingi yfirsjónir okkar.

Reynslusögur:  

Tilfinningin sem fimmta sporið gaf mér var stórkostleg. Mér fannst í raun og veru eins og andi alheimsins og ég leiddumst á göngu minni. Í fyrsta skipti í lífi mínu sá ég sjálfa mig sem heilbrigða manneskju sem var sett saman úr góðu og slæmu. Ég vissi hver ástæðan var fyrir sumu af því sem ég hafði gert. Ég vissi hver tilgangur minn var og nákvæmlega hvers eðlis vandamál mín voru.