Að halda sig frá fyrsta glasinu.

 ,,Eitt glas er of mikið og tuttugu er of lítið” 

Þegar við byrjuðum að drekka, vildu mörg okkar ekki nema eitt eða tvö glös og þáðu ekki meira.  En með tímanum jókst fjöldi þeirra.  Og um síðir fundum við að við vorum farin að drekka meira og meira, sum okkar urðu mjög drukkin.  Kannski sást þetta ekki alltaf á okkur né heyrðist, en á þessum tíma vorum við aldrei alveg allsgáð. Ef þetta fór of mikið í taugarnar á okkur, minnkuðum við drykkjuna, eða reyndum að takmarka okkur við eitt eða tvö glös, eða að fara að drekka bjór eða létt vín í stað sterkra drykkja. 

Við reyndum að minnsta kosti að minnka magnið, svo að við yrðum ekki alltof  drukkin.  En allar þessar aðferðir urðu erfiðari og erfiðari.  Stundum fórum við jafnvel í bindindi og drukkum alls ekki í tíma.  En við fórum alltaf að drekka aftur – bara eitt glas.  Og fyrst það gerði okkur greinilega engan stórskaða, fannst okkur allt í lagi að fá okkur annað.   Kannski drukkum við ekki meira við þetta tækifæri, og það var mikill léttir að finna að við gátum drukkið eitt eða tvö glös og hætt svo.  Sum okkar gerðu þetta oft.  En þetta reyndist vera tál.  Það sannfærði okkur um að okkur væri óhætt að drekka. 

Og svo kom að því við einhver sérstök hátíðarhöld, persónulegan missi, eða ekkert sérstakt, þegar tvö eða þrjú glös hresstu okkur sérdeilis vel, svo að við héldum að eitt eða tvö til myndu ekkert skaða.  Þótt við hefðum alls ekki ætlað okkur það, vorum við allt í einu farin að drekka of mikið aftur.  Við vorum aftur komin á sama stað – drukkum of mikið án þess að ætla okkur það. Þegar þessi reynsla endurtók sig nógu oft, leiddi hún til þessar óhjákvæmilegu niðurstöðu:  Ef við drekkum ekki fyrsta glasið, verðum við aldrei drukkin. 

Í stað þess að ætla okkur að verða drukkin, eða að reyna að takmarka fjölda glasanna eða magn áfengisins, erum við þess vegna að læra að einbeita okkur að því að forðast aðeins eitt glas: það fyrsta. Þetta reyndist þannig að í stað þess að hafa áhyggjur af takmörkun glasafjöldans í lok drykkjutímabils, forðumst við glasið, sem kemur því af stað.  Þetta virðist nærri heimskulega einfalt er það ekki ?

Það er erfitt fyrir mörg okkar núna að trúa því að við skyldum aldrei komast að þessari niðurstöðu sjálf áður en við leituðum okkur aðstoðar. En aðalatriðið er þetta:  Nú vitum við að þetta er það sem dugar.  Í stað þess að reyna að reikna út, hve mörg glös við þyldum – fjögur ? – sex ?  tólf ? – höfum við hugfast, ,,Drekktu bara ekki fyrsta glasið” Það er miklu einfaldara.  Þessi hugsanavenja hefur hjálpað hundruðum þúsunda manna til að halda okkur frá áfengi svo árum skipti. 

Læknar sem hafa sérhæft sig í alkóhólisma, segja okkur að það sé læknisfræðilega rétt að forðast fyrsta glasið.  Fyrsta glasið kemur af stað ílöngun, annaðhvort strax eða einhvern tíma síðar, til að drekka meira og meira, þar til við erum aftur komin í vandæði vegna drykkjunnar.  Margir hafa komist á þá skoðun að alkóhólismi sé það, þegar við verðum háð eiturlyfinu ethyl-alkóhóli, og við verðum að halda okkur frá fyrsta skammtinum af lyfinu, sem við höfum ánetjast, eins og allir eiturlyfjasjúklingar, sem vilja halda heilsu.                                       

Mikilvægasta persóna heims

Hefur álit annarra mikil áhrif á þig og þínar ákvarðanir og gerðir? Hversvegna skyldir þú láta aðra taka þínar ákvarðanir? Stjórnar annað fólk því hvernig þér líður? Vita aðrir betur en þú hvernig þér líður og hvað þér er fyrir bestu?
Skortur á sjálfstrausti veldur því oft að við verðum háð öðru fólki og skoðanir þeirra fara að hafa áhrif á hvernig við högum okkur og hvað við gerum. Við leitumst við að geðjast öðrum og leitum stöðugt eftir áliti þeirra og viðurkenningu á okkar verkum. Við verðum óörugg, óttumst gagnrýni og erum sífelt óánægð með það sem við gerum, hversu gott sem það er.
Þetta er skelfilegur vítahringur sem gefur í sífellu höggstað á okkur og okkar tilfinningum og getur mjög auðveldlega leitt af sér þunglyndi, vanmáttarkennd og leiðir margt fólk út í fyrringu áfengis og fíkniefna.
Þegar við lendum í þessari aðstöðu er hugur okkar fullur af neikvæðum, niðurbrjótandi hugsunum og tilfinningar okkar eru dofnar. Við erum ekki í stakk búin til að gefa af okkur, né þiggja nokkuð til baka. Það merkilega er að þó við þráum hól og þakkir fyrir það sem við gerum, þá gleðjumst við ekki þegar okkur er hrósað. Hugur okkar trúir ekki lengur á hól og falleg orð vegna þess að við höfum gert okkur neikvæða mynd af sjálfum okkur.
Við getum breytt þessu ástandi með því að temja okkur jákvæða hugsun og gera okkur skýra, jákvæða mynd af sjálfum okkur. Ræktum okkar góðu eiginleika og lærum að gleðjast yfir verkum okkar. Smám saman byggjum við upp sjálfsvirðingu sem er grundvöllur þess að aðrir virði okkur og hætti að notfæra sér okkur.
Það er kominn tími til að þú kynnist mikilvægustu persónu heims. Þessi persóna stjórnar þér, velgengni þinni, heilsu, hamingju og auði. Þú hefur þekkt þessa persónu alla ævi, en ef til vill er þetta eina persónan sem þú hefur ekki hlustað á hingað til. Mikilvægasta persóna í heimi ert þú. Þessi manneskja hefur gríðarlega hæfileika og möguleika á að stjórna sínu eigin lífi og hamingju. Hún á það skilið að hlustað sé á hana og skoðanir hennar virtar. Taktu stjórnina í eigin hendur og breyttu lífi þínu til betri vegar.
Starfsemi hugans
Hugur okkar skiptist í meðvitund og undirmeðvitund. Meðvitundin sér um meðvitaðar hugsanir og gerðir, meðan undirmeðvitundin geymir allar okkar tilfinningar og sjálfsmynd. Undirmeðvitundin stjórnar hvernig okkur líður og hvernig við bregðumst við atvikum í lífinu. Hún geymir minningar sem við höldum að séu löngu gleymdar og kemur okkur stundum á óvart með því að draga fram atriði sem við viljum ekkert með hafa.
Undirmeðvitundin starfar nótt og dag. Það er hún sem býr til myndir þegar við látum hugann reika og það er hún sem sér okkur fyrir draumum okkar um nætur. Áhyggjur og kvíði eru undirmeðvitundinni kveikja að nýjum og nýjum hörmungarmyndum og martröðum. Hún spinnur endalausan vef sem aðeins eykur á vanlíðan okkar og gera okkur ráðþrota og vonlaus.
Ótti og kvíði eiga bústað í undirmeðvitund okkar. Þetta eru neikvæðar tilfinningar sem hafa bein áhrif á hvernig okkur líður og hvernig okkur gengur í daglegu lífi. Ef sjálfsmynd okkar er sú að við séum lægra sett en aðrir eða minna virði, þá bregðumst við við samkvæmt því og förum í vörn af minnsta tilefni. Framkoma okkar speglar líka tilfinningar okkar á hverjum tíma. Það er margsannað að fólk sem þjáist af þunglyndi og kvíða er líklegra til að lenda í slysum og óhöppum en annað fólk.
Hugur okkar reynir að hrinda öllum okkar hugsunum í framkvæmd, bæði meðvituðum og ómeðvituðum. Undirmeðvitundin er gríðarlega sterkur kraftur sem ekki má vanmeta. Séu flestar okkar tilfinningar neikvæðar, mun okkur ganga illa í samskiptum við aðra og framkoma okkar litast af því hvernig okkur líður. Ekkert af því sem við gerum virðist skila árangri og áform okkar ganga ekki upp.
Sé sjálfsmynd okkar og sjálfsvirðing á hinn bóginn sterk, þá tökum við gagnrýni á annan hátt og hugsum sem svo: "ef gagnrýnin er réttmæt, þá verð ég að lagfæra það sem miður fór, en ef gagnrýnin er ranglát þá hefur hún engin áhrif á mig". Með öðrum orðum: við látum ekki álit annara hafa áhrif á okkur vegna þess að við erum þess fullviss að við höfum gert rétt og eins vel og við gátum.
Þegar við fáum svokölluð hugboð eða hugmyndir, þá er undirmeðvitundin að verki og hugmyndin getur verið árangur af langri vinnu hugans án þess að við höfum gert okkur grein fyrir því. Hefur þú ekki orðið fyrir því að finna allt í einu lausn á vandamáli frá í gær eða síðustu viku, án þess að hafa verið að hugsa meðvitað um vandamálið? Undirmeðvitundin hefur verið að starfa að lausn vandans og er nú að skila lausninni til meðvitaða hluta hugans til þess að þú getir komið henni í framkvæmd.
Hvernig getum við þá haft áhrif á undirmeðvitundina? Það virðist ekki auðvelt verk þar sem hún er ekki hluti af sjálfráðum hugsunum okkar. Það er hins vegar gerlegt að breyta þeirri mynd sem við höfum af sjálfum okkur og breyta þannig líðan okkar og því hvernig við bregðumst við. Þannig getum við í raun haft áhrif á alla okkar framtíð og hvaða árangri við náum.
Aðferðin sem við notum til að komast í samband við undirmeðvitundina heitir innræting og fer þannig fram að við endurtökum eitthvað margoft þar til það síast inn og greipist fast í huga okkar. Við þurfum að segja sjálfum okkur á hverjum degi að við getum það sem við ætlum okkur og um leið bægja frá okkur öllum efasemdum og neikvæðum hugsunum. Hugurinn er jafnmóttækilegur fyrir neikvæðum hlutum og jákvæðum og við verðum að fara varlega, því við höfum allt of lengi hleypt neikvæðum hugsunum að. Þar liggur vandinn og það verðum við að lagfæra.
Markmið
Ef við viljum breyta lífi okkar varanlega, komast upp úr því hjólfari sem við höfum allt of lengi hjakkað í og öðlast eitthvað það sem okkur hefur langað í verðum við að hafa markmið. Það skiptir ekki máli hvað okkur langar í eða hvað við viljum verða. Við getum öðlast það sem okkur langar í, en aðeins ef við vinnum skipulega að því og setjum okkur skýr markmið.
Allt sem við afrekum í lífinu hefst sem hugmynd í höfði okkar eða einhverra annara. Stundum er sagt að orð séu til alls fyrst, en þá gleymist að á undan orði fer af stað hugsun í heila okkar og hugmynd skapast. Við eigum ekki í neinum vandræðum með að hrinda í framkvæmd einföldum hlutum sem við getum gert þegar í stað, en annað gildir um verk sem þarfnast undirbúnings og taka langan tíma.
Því miður er það hluti af eðli mannsins að fresta hlutum sem ekki þarf lífsnauðsynlega að framkvæma strax. Þess vegna hættir okkur til að fresta ýmsu sem okkur langar til að gera, stundum svo árum skiptir. Innst inni líður okkur ekki vel yfir því að fresta hlutum og þess vegna finnum við okkur afsakanir til að útskýra hvers vegna við erum ekki búin að gera þetta og gera hitt. Við verðum sérfræðingar í afsökunum og reynum að skella skuldinni á einhvern annan eða einhverjar aðstæður.
Algengar afsakanir eru:Ég hef ekki nægan tíma…
Ég er of blankur…
Makinn/börnin/vinnuveitandinn yrði ekki ánægður…
Það er of kalt/heitt núna
Ef ég hefði tækifæri…
Ef ég væri betur settur…
Ef ég kynni það…
Ég get það ekki…Í rauninni endurspegla þessar afsakanir aðeins vantrú á okkar eigin getu og ágæti. Við hræðumst álit annara og komum okkur undan ábyrgð á eigin gerðum og framtíð um leið og við búum til ástæðu til að sitja áfram aðgerðalaus.
Hugsum okkur að við þurfum að fara að endurnýja bílinn. Við getum falið okkur bak við ótal afsakanir alveg þangað til að sá gamli deyr drottni sínum og þá er nú hætt við að ýmsir verði ekki glaðir, hvorki maki né seðlaveski. Við höfum vitað í tvö ár að þessi stund væri á næsta leyti, en við höfum enga áætlun um hvernig á að leysa vandann, vegna þess að það er auðveldara að fresta hlutunum en taka á þeim.  

Afhverju byrjar ungt fólk að nota vímuefni ?

,,Mér leið illa í skólanum , varð fyrir einelti og kveið fyrir hverjum degi.Mér

 

varð bara rétt pípa í partýi og ég prufaði .  Mér var sagt að hass hefði róandi áhrif á mann,,

,, Fannst það ,,cool” Vildi bara vera eins og eldri krakkar”

 

,,Veit það ekki ,vildi vera með , var í hópi með eldri krökkum og , ætli það hafi ekki bara verið einhver þrýstingur”

 

,,það var svo töff “

 

Þetta eru svör nokkurra unglinga sem voru í meðferð til þess að hætta neyslu á vímuefnum 2003.Víst er að sú barátta verður löng og erfið og skilur eftir sig ör alla ævi.   Öll neyttu þau fíkniefna í fyrsta skipti í heimahúsi hjá ,,kunningja” og stóðu venjulega  frammi fyrir því að þurfa að taka ákvörðun um það fyrirvaralaust um hvort þau ætluðu að prófa.  Öll féllu þau á þessu prófi.  Þau áttu það öll sameiginlegt að þau eyddu litlum tíma með foreldrum sínum á unglingsárunum......Að vera í góðum tengslum við barnið er eitt það mikilvægasta sem foreldrar geta lagt af mörkum til að hjálpa barninu sínu að forðast neyslu á áfengi og fíkniefnum..

 

Leitaðu aðstoðar ef grunsemdir vakna, það er styrkur , ekki veikleiki

Réttur lífsstíll

Því fyrr sem einstaklingur byrjar að nota vímuefni því meiri líkur eru á því að illa fari og erfitt verði að snúa aftur.  Ekkert lögmál er um að fólk þurfi á vímu að halda og ekki er hægt að sýna fram á að nein jákvæð áhrif vímuefna á líkamann.  Ásókn í vímuefni er frekar hægt að skýra með félagslegri þörf okkar að tilheyra hópi “ vera meðtekin “ af þeim sem maður umgengst.  Þess vegna er þetta fyrst og fremst okkar val um lífsstíl og þess vegna er svo mikilvægt að maður hafi aðgang að upplýsingum sem maður getur treyst,  t.d. um raunveruleg áhrif vímuefna.  Vinir koma og fara en eftir situr maður uppi með sjálfan sig alla tíð og á unglingsárum er maður varla búinn að fatta hver þessi  er.  Þess vegna er skaði vímuefnanna mestur ef maður byrjar of ungur.

Ef þú ert í vandræðum með að segja nei ef vímuefni standa þér til boða ættir þú  að skoða
Þessi tilsvör og þar má sjá margar áhugaverðar ástæður sem nefndar eru fyrir því að maður bara sleppur því að byrja, hver og einn hefur sínar ástæðu.  Maður þarf sjálfur að hafa vit fyrir sér.  Hvað ætlar þú að gera ?

• því ég vil ekki láta vímuefni eyðileggja öll mín framtíðarplön
• vegna þess að það er ekki hægt að spóla til baka ef illa fer
• vegna þess að mig langar að hitta fólk án þess að þurfa að hugsa um lyktina út úr mér eða hvort eitthvað sjáist í augunum og svoleiðis
• vegna þess að mig langar að vita hvernig ég virka í þessum heimi
• vegna þess að ég er á kafi í tónlist og mér finnst ekki til betri tilfinning en að syngja með öllum líkamanum og finna fyrir hverri frumu, ef þið skiljið hvað ég á við
• vegna þess að ég er ástfanginn
• vegna þess að mig langar til að lifa heil
• því ég er nokkuð forvitinn um framtíðina
• því næstu ár gera mig að því sem ég verð, kannski alla ævi
• vegna þess að ég er ekki tilbúinn að breytast í eitthvað annað en sjálfa mig
• bara vegna þess að þannig get ég alltaf vitað hvað er að gerast og hverjir vinir mínir eru
• því ég vil læra á sjálfa mig og geta sent öðrum rétt skilaboð, sérstaklega strákum auðvitað
•  af því ég vil geta sagt allt satt og sleppt öllu stressi
• Því ég er verulega einstakur og vil að fólk læri smám saman að meta mig fyrir það sem ég er
• Vegna þess að mig langar að fatta sjálfan mig fyrst
• Vegna þess að ég ætla mér að verða besta mögulega útgáfan af mér
• Vegna þess að þegar ég er ég finnst mér ég geta allt, svoleiðis vil ég vera
• Maður þarf að hafa á hreinu hvað maður er að gera til að geta gert það betur næst
• Af því að það er nógu flókið að vera unglingur þó maður bæti ekki ruglinu við líka
• Vegna þess að vinur bróður míns dó útaf töflum sem hann tók og hann var samt búinn að segja mér að hann væri með allt á hreinu
• Af því að ég ætla að kynnast mér eins og ég er
• Vegna þess að árin fram að tvítugu er maður í bakaraofninum og eins gott að taka ekki sénsinn á að opna of snemma því þá gæti allt farið í klessu

Sjálfsmeiðing og sjálfsvíg

16 ára stelpa segir frá:

 ,,Um jólaleytið tók ég inn slatta af svefnpillum. Þetta var brengluð hugsun, ég var eitthvað svo þreytt, ég vildi bara sofna og vakna svo eftir fimm ár. Ég var orðin svo ógeðslega þreytt á þessu.”

17 ára stelpa segir frá:

 ,,Ég man bara að ég stóð á klettabrúninni með sjóinn fyrir neðan og þráði að láti mig falla niður. Mér fannst ég detta, þegar einhver ósýnilegur kraftur kippti mér upp á brúnina og kastaði mér í grasið. Ég öskraði og grét og allar tilfinningarnar mínar fóru út. Ég var svo fegin að vera á lífi.”

15 ára stelpa segir frá:

 ,,Ég varð hrikalega reið þegar vinur minn framdi sjálfsmorð, mig langaði að öskra á hann og skamma hann fyrir að særa mig svona, svo var ég líka svo reið við sjálfa mig vegna þess að mér fannst eins og ég hefði átt að vita þetta. Ég vildi óska að hann hefði sagt mér að sér liði svona illa svo ég hefði getað hjálpað honum.”

Stundum getur vanlíðan eða reiði orðið svo yfirþyrmandi að eina leiðin til að finna að maður er lifandi virðist vera að meiða sjálfa(n) sig, skera sig, stinga sig, brenna sig eða rífa hárin af líkamanum. Erfitt er að skilja hvers vegna fólk gerir slíkt en yfirleitt er ástæðan veruleg vanlíða, hugsanlega eftir slæmt áfall. Sumir meiða sjálfan sig til að flýja tómleika eða þunglyndi eða til að sýna öðrum hvað þeim líður illa. Sjálfsmeiðing getur orðið að vana sem er erfitt að stöðva án hjálpar við að takast á við tilfinningar sínar og að skilja hvað veldur svo mikilli vanlíðan. Ef þú eða einhver sem þú þekkir meiðir sjálfa(n) sig talaðu þá við einhvern fullorðinn sem þú treystir, svo sem foreldri, kennara, skólasálfræðing eða skólahjúkrunarfræðing.

17 ára strákur segir frá:

 "Ég er allur í örum eftir sjálfan mig, sígarettur og hnífa, ég vissi ekkert hvers vegna ég gerði þetta, núna veit ég að mér leið bara svo illa að þetta virtist vera eina leiðin. ÞETTA ER EKKI EINA LEIÐin, það er til fólk sem getur hjálpað þér".

Þótt lífið virðist vonlaust og ömurlegt er sjálfsvíg aldrei svarið. Ef þú hugsar um sjálfsvíg talaðu þá við einhvern núna strax. ef vinkona þín eða vinur segir þér að hún/hann vilji ekki lifa lengur eða sé að hugsa um dauðann skaltu taka það alvarlega og hvetja hana/hann til þess að tala við einhvern fullorðinn strax.

Flestir hafa ekki hugmynd um hvernig þeir eiga að bregðast við ef einhver er með sjálfsvígshótanir og reyna að eyða umræðuefninu eða gera lítið úr því. Atriði sem gætu bent til sjálfsvígshugsana: Fyrri sjálfsvígstilraunir Tal um vonleysi og að vera einskis virði Tal um að vera byrði á öðrum Sjálfsvígshótanir, beinar eða óbeinar Áhugaleysi Hegðun eða tal sem virkar eins og kveðjustund Tal um dauðann Að hlusta mikið á lög um dauðann, teikna og skrifa um dauðann Fíkniefnaneysla, hraðakstur og önnur áhættuhegðun. Að gefa öðrum hluti sem hafa tilfinningalegt gildi.

Hvað áttu að gera ef einhver hótar sjálfsvígi: vertu róleg(ur). Segðu manneskjunni að þú takir hana/hann alvarlega og þú viljir hjálpa. Sýndu að þér sé ekki sama, spyrðu spurninga um líðan manneskjunnar. Farðu með manneskjunni eða hringdu og segðu einhverjum fullorðnum sem þið treystið, að hún/hann þurfi hjálp strax. Alls ekki gera lítið úr hugsunum, líðan og tilfinningum þess sem hótar sjálfsvígi. Hafðu í huga að þú gerir ekki kraftaverk og það er alls ekki víst að þú gerir þér grein fyrir að vanlíðan fólks í kringum þig sé svona mikil. Það er eðlilegt að finna fyrir sektakennd ef einhver nákominn þér fremur sjálfsmorð en þá er mikilvægt að tala um það.

Ef þú ert að hugsa um sjálfsvíg Leitaðu hjálpar strax.

Ofsahræðsla meðal barna og unglinga

Ofshræðsla eða felmtursröskun (panic disorder) er fremur algengur kvilli hjá öllum án tillits til aldurs. Börn og unglingar sem þjást af ofsahræðslu finna til ólýsanlegrar vanlíðanar. Þessu fylgir hraðari hjartsláttur og andarteppa. Þessi kvíðaköst geta varið allt frá nokkrum mínútum upp í klukkustundir. Kvíðaköstin gera ekki boð á undan sér. Einkennin geta meðal annars verið þessi:

Ákafur ótti (um að eitthvað hræðilegt sé að gerast)

Óreglulegur eða hraður hjartsláttur

Svimi Andarteppa eða köfnunartilfinning

Skjálfti Óraunveruleikatilfinning

Ótti við að deyja, missa tökin á öllu eða að verða geðveikur

Ætla má að um 6000-7000 Íslendingar munu einhvern tíma á ævinni finna fyrir ofsahræðslu. Hún hefst vanalega á unglingsárum, þótt hennar verði strax vart í barnæsku, og hún getur verið ættgeng. Ef ekkert er að gert getur ofsahræðslan og fylgikvillar hennar haft hræðilegar afleiðingar.

Ofsahræðsla skaðar sambönd barns eða unglings við vini og skyldmenni, hefur áhrif á skólagöngu og eðlilegan þroska. Börn og unglingar með ofsahæðslu geta verið kvíðin, þótt þau sýni ekki einkenni þess að vera í kvíðakasti. Sum reyna að forðast aðstæður sem líklegar til að stuðla að kvíðakasti eða staði þar sem enga hjálp er að fá. Sem dæmi um það þá vill barn með ofsahræðslu e.t.v. ekki fara í skólann eða vera aðskilið frá foreldrum sínum.

Í alvarlegum tilvikum neitar barnið hugsanlega að yfirgefa heimili sitt. Þegar barnið forðast vissa staði og aðstæður er nefnt víðáttufælni. Sum börn og unglingar með ofsahræðslu geta orðið þunglynd og jafnvel reynt sjálfsvíg. Flóttaleið einhverra unglingar er snúa sér að áfengi eða eiturlyfjum.

Ofsahræðslu meðal barna getur verið erfitt að greina en þegar vandinn hefur greinst er oftast auðvelt að eiga við hann. Ef grunur leikur á að börn og unglingar þjáist af ofsahræðslu ætti fyrsta skrefið að vera að fara með þau til skoðunar hjá heimilislækni eða barnalækni.

Finnist engin líkamleg ástæða er réttast að sálfræðingur eða barna- og unglingageðlæknir meti barnið. Nokkrar tegundir meðferðar eru áhrifaríkar. Stundum eru gefin lyf til að koma í veg fyrir kvíðaköstin. Meðferð sem heitir hugræn atferlismeðferð hefur reynst árangusrsríkasta meðferðarformið.

Þá er barninu kennt að hafa stjórn á kvíðanum eða kvíðköstunum þegar þau hellast yfir það. Ofsahræðsla læknast oftast við meðferð. Þá skal líka haft í huga að því fyrr sem barn fær meðferð við þessum kvilla þeim mun líklegra er að að það finni ekki fyrir fylgikvillunum eins og þunglyndi, víðáttufælni og fíkniefnaneyslu.

Forvarnir virka !!

Forvarnir virka !!

Enn í dag er áfengi vinsælasti vímugjafi meðal unglinga og sá vímugjafi sem oftast er settur í samhengi við hættulega hegðun – ölvunarakstur , ótímabæra þungun,  sjálfsmorð og ofbeldi.  Þrátt fyrir skelfilegar tölfræðilegar staðreyndir er foreldrum þó fært að halda börnum sínum frá áfengi. 

 

 

Í raun eru afskipti foreldra lykilþáttur í að hjálpa börnum að standast þá freistingu að drekka.  Með afskiptum er þá átt við að foreldrar gefi sér tíma til að ræða við börnin sín oft og tímanlega um þær áhættur sem fylgja neyslu áfengis.  Því meira sem börn okkar vita um þennan öfluga vímugjafa því betra..

Ef við viljum að börnum okkar takist að forðast freistingar áfengis verðum við að gefa þeim hvetjandi ástæðu til að standast þann félagslega þrýsting sem þau horfast í augu við.  Við getum byrjað á því að gefa gaum að því hvernig við sjálf bregðumst við áreiti í daglegu lífi. 

 Ef við bendum börnum okkar á árangursríkar leiðir til að bregðast við slíkum kringumstæðum þá eru minni líkur á því að þau teygi sig í áfengi eða önnur ávanabindandi vímugjafa sem geta haft neikvæð áhrif á hæfileika fólks til að bregðast skynsamlega við mismunandi kringumstæðum..

Ástar og kynlífsfíkn

Ástar og kynlífsfíkn.

Hvað er það eiginlega? Hvernig er hægt að vera sjúkur eða sjúk í ást eða kynlíf ? er búið að skilgreina allt sem fíkn og má ekkert lengur, ekki einu sinni vilja fara í samband eða fá sér á broddinn ? Að bregðast við með því að fara í netta vörn hljóta að vera eðlileg viðbrögð manneskju sem heyrir í fyrsta sinn minnst á ástar og kynlífsfíkn, enda virðist þessi áratugur sem við lifum núna með endemum litaður af allskonar vandamálaskilgreiningum sem enginn hefur áður heyrt um.

Halldór Laxness blessaður sagði í einhverri bókinni að mannkynið ætti ekki að farast úr sálgreiningum og sýfilis og það er kannski ekki svo langt frá sannleikanum nú á gullöld geðlyfja og lauslætis. Þrátt fyrir það má alveg skoða ástar og kynlífsfíknar fyrirbærið betur því að á sama tíma og ótrúlegustu sálarástönd eru orðinn vandamál verður ekki undan því litið að daginn út og inn er haldið að okkur margskonar ástar og kynlífsáróðri sem erfitt er að loka augunum fyrir.

Bíómyndir, sjónvarpsþættir og dægurlagatextar hamra á því að ástin sé málið og það sé ekki hægt að lifa hamingjusamur án þess að finna sér maka og stunda kynlíf eins og kynbótanaut. Þá sé maður hálfur kálfur og allt í klessu. Kynlífsaldan í fjölmiðlum hefur einnig orðið til þess að menn eru farnir að fletta klámi á netinu meðan þeir borða rúnstykkið og einkaritararnir lesa um snípsáburði á femin.is. eðlilega hljóta að verða margskonar afleiðingar af þessu bæði góðar og slæmar og maður væri bara vitlaus að reyna að horfa framhjá því.

Kynlífsfíkn :

Kynlífsfíkn er til á mörgum stigum og birtingarmyndir hennar eru allt frá þráhyggjukenndri sjálfsfróun til kynferðisglæpa, en núna ætlum við bara að skoða það sem er kallað fyrsta stigs kynlífsfíkn, en með því er átt við kynferðishegðun þar sem enginn er fórnarlamb í lagalegum skilningi þess orðs. Kynlífsfíkill sem ekki er orðinn svo langt leiddur að hann sé farinn að stunda beina kynferðisglæpi getur stundað strippklúbba, skoðað klámblöð og klámmyndir.

Hann getur fróað sér fram úr hófi, keypt sér vændi, stundað margendurtekið “ einnar nætur gaman “ eða átt marga bólfélaga. Einnig getur hann dvalið langtímum saman á spjallrásum á netinu, stundað símasex og svo mætti lengi telja. Kynlífsfíkillinn getur fundið sig í einu eða mörgum þessara atriða en hegðun hans er þráhyggju, endurtekinn og henni er stjórnað af fíkn.

Það sem í upphafi einkenndist af forvitni og smá spennu er nú orðið að þráhyggju, sektarkennd, sjálfsréttlætingum og tilfinningalega ruglandi ástandi. Þetta fer að taka meiri og meiri tíma í lífi fíkilsins, jafnvel þótt “kikkið” sem hann fær út úr þessu verði minna og minna.

Ástarfíkn :

Við sjáum ást eða rómantíska ást sem grundvallar undirstöðu þess að við höfum áhuga á því að fara í alvarlegt samband við aðra manneskju. Ef það er enginn rómantík í loftinu og okkur finnst við ekki vera ástfanginn þá er ekki líklegt að það sé hjónaband eða sambúð á næsta leyti. Að vera ástfanginn er ástand sem lætur manni líða eins og maður sé hátt uppi, í ástarvímu, alsælu. maður fær aukinn kraft og veröldin breytir um lit.

Ástin verður að fíkn þegar þessi tilfinning sem á sér stað í upphafi sambands verður að markmiði. Þegar einstaklingurinn verður háður fyrstu dögunum þegar þú getur setið og horft endalaust inn í augun á hinum aðilanum án þess að þurfa endilega að segja neitt. Þegar það bara að heyra röddina á símsvaranum verður til þess að hjartað taki kipp. Þegar kossarnir láta þig svífa og þú hugsar ekki um annað en hann eða hana. Fólk getur orðið háð þessum breytingum og þær verða m.a. til þess að fíknin snýr lyklinum og fer í gang.

Ást og kynlíf fara hönd í hönd. Þegar við erum ástfanginn þá stundum við oftar en ekki kynlíf með viðkomandi og það kynlíf köllum við að “elskast”. Fyrir kynlífs og ástarfíkillinn verður hinsvegar kynlíf innan ástarsambands fljótlega þreytandi og leiðinlegt. Um leið og hormónarnir hætta að pumpast útí blóðið með sama krafti og í byrjun þá hættir þetta fljótlega að vera fjör. Vímutilfinningin dofnar og raunveruleg vinna innan sambandsins þarf að byrja að eiga sér stað.

Þá leitar kynlífsfíkillinn fljótt inn á sín svið, ástarfíkillinn fer að horfa í aðrar áttir og fíknaferlið fer aftur í gang. Vonin sem ástarfíkillinn ól í brjósti sér um að nýja sambandið yrði það síðasta deyr og ástarfíkillinn situr uppi með bömmerinn, skömmina, missinn og sektakenndina. Ekki örvænta það er hægt að redda þessu! Bataferlið frá þessum fíknum er það sama og við flestum öðrum fíknum tólf spora kerfi AA samtakanna hefur dugað til að drekkja allskonar vandamálum og fíknum og ástar og kynlífsfíkn er þar enginn undantekning.

Fyrsta skrefið er að viðurkenna að það sé vandamál fyrir hendi. Með því að vera hreinskilinn við sjálfan sig opnast gáttir inn í sálarlífið og það er útgönguleiðin úr vandanum. Fíkillinn veður að sjá hvernig þunglyndi hans, stress, kvíði og aðrar óþægilegar tilfinningar eiga rætur sínar að rekja til þessarar þráhyggjuhegðunar og með því getur hann byrjað að sleikja sárin það er hægt að fara á spjallrás á netinu þar sem fólk sem hefur fundið sig í þessu hittist og reynir að leysa vandann í sameiningu.

Einnig er hægt að komast í beint samband við manneskju sem hefur komið sér út úr vítahringnum og hún deilir með þér reynslu sinni og styrk. Sálfræðingar geta líka hjálpað og þeir eru jú bara í símskránni.

Grunur um fíkniefnaneyslu

Hvernig veit ég hvort barnið mitt er í vímuefnaneyslu?

Helstu einkenni barna og ungmenna sem eru í neyslu fíkniefna má sjá á lista hér að neðan. Rétt er þó að minna á að miklar breytingar eiga sér stað bæði andlega og líkamlega á unglingsárunum og því ber að velta málunum vel fyrir sér áður en ungmennið er grunað um fíkniefnaneyslu.

Á listanum hér að neðan eru nokkur atriði sem gætu sést í fari þeirra sem eru að byrja neyslu fíkniefna. Athugið að ekki er nóg að um eitt atriði sé að ræða til þess að ástæða sé til grunsemda um fíkniefnaneyslu. Sjái forráðamenn hins vegar mörg þeirra atriða sem hér eru nefnd þá ættu þeir að leita að neysluáhöldum og fylgjast vel með ástundun náms og hvaða vini barnið umgengst.

• Minni áhugi á fjölskyldunni, skrökvar, brýtur reglur
• Slappleiki, syfja, endurteknar og óljósar líkamlegar kvartanir. og óreglulega, sólgnari í sætindi en áður.
• Hefur misst áhuga á íþróttum, félagsstarfi.
• Námsárangur eða vinnuástundun hrakar.
• Borðar oft lítið
• Verður rauðeygður og voteygur undir áhrifum. út undir áhrifum kannabisefna, örvandi efna, (augasteinarnir).
• Sjáöldrin víkka
• Viðkomandi verður óskýr í máli.
• Sýnir ýmsar ósjálfráðar hreyfingar sem benda til spennu.
• Getur verið reikandi í spori.
• Holdafar breytist, léttist. , fær sér oft að drekka.
• Munnþurrkur
• Fölari í andliti.
• Hirðir ekki um að þrífa sig.
• Eignast nýja félaga (neyslufélaga), ósýnilegir vinir.
• Nýjir hlutir, öðruvísi hlutir í herberginu til dæmis neysluáhöld
• Lyktin í herberginu er öðruvísi.
• Í samfelldri neyslu fer fljótlega að bera á einbeitingarskorti, minnisleysi, viðkomandi verður skilningssljór, utangátta, með brenglað tímaskyn. , skapverri og uppstökkari.Smekkur breytist jafnvel á til dæmis fatnaði og tónlist.
• Skapgerðarbreytingar
• Áhugi á myrkri dulspeki, fatnaður, merki, tákn o.fl.
• .

Munir sem gætu fundist á heimilum og þar sem unglingar venja komur sínar sem gætu vakið grun um neyslu eru meðal annars: Plast utan af sígarettupökkum eða plastfilma gæti fundist samankrumpað og litað af hassi. Afskorinn filter af sígarettum. Álbréf innan úr sígarettupökkum, með brúnum brunabletti bréfmegin. „Hasslón" það er plastflöskur og áldósir sem búið er að brenna eða gera aukagat á. Einnig má nefna reykjarpípur, sviðinn álpappír, sviðnar skeiðar, sprautur og nálar, duft, töflur eða ókennileg efni í ýmsu formi.

Börn alkóhólista

Einkenni og þróun hlutverka barna alkóhólista

Uppeldi í fjölskyldu þar sem drykkjuvandamál eru til staðar lætur ekkert barn ósnortið. Flest börn skaðast varanlega vegna þessara aðstæðna og veldur það þeim miklum erfiðleikum síðar á ævinni. Aldursröð barna í fjölskyldu hefur alltaf nokkur áhrif á hvaða hlutverk þau leika í fjölskyldulífinu og þau hlutverk fylgja þeim áfram í lífinu. Hlutverkin, sem börn alkóhólistans lenda í, hafa mun alvarlegri áhrif. Hér á eftir eru tekin saman helstu einkenni og þróun algengustu hlutverka barna alkóhólista.

Ábyrga barnið - oftast elsta barn
• Lærir að það borgar sig að vera þægt.
• Finnst það einhvers virði þegar það sinnir öðrum.
• Verður "litli hjálparengillinn".
• Stjórnast af sektarkennd.
• Duglegt í skóla.
• Þóknast kennurum og öðrum vegna viðurkenningarinnar.
• Líður vel með fullorðnum.
• Fullorðinslegt í fasi.
• Kennir sér um fjölskylduvandamál.
• Fullkomnunaráráttan byrjar.
• Öll hegðun beinist að því að hjálpa fjölskyldunni.
• Gerir sér eigin þarfir ekki lIjósar.
• Nær tökum á að stjórna þegar allt er á suðupunkti.
• Finnst veikleikamerki að biðja um hjálp.
• Nær mikilli sjálfsstjórn og sýnir mikla fyrirhyggju.
• Óþolinmæði við aðra.
• Ruglar saman ást og vorkunnsemi.
• Giftist ruglaðri manneskju.
• Oft í hlutverki umsjónarmanns.
• Píslarvotturinn í fjölskyldunni.
• Finnst það geðveikt.
• Verður þunglynt og leitar læknis vegna lasleika.
• Gæti verið háð meðulum.
• Hegðar sér óskynsamlega.
• Einangrun.

Syndaselurinn -venjulega annað barnið
• Nær athygli með neikvæðni.
• Reynir að vera þægt en er haldið í hlutverkinu.
• Beinir athyglinni frá alkóhólistanum.
• Er kennt um fjölskylduvandamál.
• Getur engum treyst.
• Verður fyrir andlegu eða líkamlegu ofbeldi.
• Trúir að það sé slæmt.
• Er sært, yfirgefið og einmana.
• Lætur eins og því sé sama um allt.
• Byrjar að ögra yfirvöldum.
• Kúgar systkini.
• Ráðskast með aðra og notfærir sér þá.
• Byrgir inni tilfinningar, er hranalegt í framkomu.
• Prakkarastrik í skóla, lágar einkunnir.
• Þarf að finnast það hafa taumhaldið.
• Er illa við reglur.
• Gefur auðveldlega eftir, er stundum vinsamlegt.
• Forðast félagslegar kvaðir.
• "Flýr" að heiman.
• Laðast að þeim sem eru atorkusamir.
• Meiri ögrun við yfirvöld.
• Talsverð hætta á vímuefnanotkun.
• Flækist í minni háttar afbrot.
• Möguleikar á skemmdarstarfsemi, búðarhnupli.
• Tíð umferðaróhöpp eða sleppur naumlega frá þeim.
• Kynmök snemma, lauslæti.
• Háð spennu.
• Byrjunareinkenni neysluhringsins koma í ljós.
• Líkur á meiri afbrotum.
• Hrætt við veikleika og að þeir sjáist hjá sér.
• Ekki heiðarlegt í nánum samböndum.
• Stuðningur eingöngu frá félögum.
• Þrjóskufyllri, skrópar endurtekið í skóla eða vinnu.
• Giftist snemma öðrum "blóraböggli" eða "hetju".

"Týnda" barnið - oftast þriðja barn
• Veit ekki hvernig á að ná athygli.
• Finnst það ekki falla inn í fjölskylduna.
• Er mikið eitt.
• Hugsar mikið um hvernig fjölskyldan "á að vera".
• Felur sig og tilfinningar sínar.
• Finnur fyrir uppgjöf.
• Á í erfiðleikum með að eignast vini í skóla.
• Finnst það útskúfað og að gert sé grín að því.
• Venjulegur nemandi og vekur enga athygli.
• Yfirþyrmandi ótti.
• Lítið sjálfsálit.
• Tekur ekki þátt í tómstundastarfi.
• Meðhöndlar fjölskylduna með þögn og höfnun.
• Einangrast.
• Félagslega óþroskað og óframfærið.
• Seinþroska líkamlega og kynferðisleg vanþekking.
• Finnst allir ráðskast með sig.
• Leggur mikið upp úr efnislegum hlutum.
• Finnur einungis tilgang í að þóknast öðrum.
• Á erfitt með að taka ákvarðanir.
• Trúir að hjónaband bjargi því.
• Hrætt við að biðja um hjálp, leitar líklega læknis.
• Finnst það ekki eiga tilverurétt.
• Sjálfsmorðshugleiðingar, þunglyndi.
• Gæludýrið -Litla barnið í fjölskyldunni.
• Nær athygli með því að vera fyndið.
• Reynir að vera allra vinur.
• Ofverndað af fjölskyldunni.
• Persónuleikinn breytist eftir því hver á í hlut.
• Lærir að fá sitt fram með kænsku.
• Er hlíft við fjölskylduvandamálum.
• Leitast við að verða bekkjarfíflið.
• Venur sig á truflandi framkomu.
• Sér um að létta andrúmsloftið í fjölskyldunni.
• Fær meðaleinkunnir.
• Margir kunningjar, fáir vinir.
• Finnst aldrei tekið mark á því.
• Semur vel við flesta.
• Tilfinninganæmt, reynir að leyna tilfinningum.
• Brosir með grátstafinn í kverkunum.
• Tilraunir með fíkniefni til að vera með.
• Hegðar sér eins og það væri yngra en það er.
• Finnst þögnin óþægileg.
• Flýr reiði.
• Hugsar mest um aðra.
• Gæti orðið alkóhólisti.
• Giftist hetju, verður háð maka.
• Kann ekki á streitu.
• Kann ekki á náin innileg sambönd.